Równość zaczyna się od słów. O przełamywaniu stereotypów i przeciwdziałaniu hejtowi w biznesie

Współczesny biznes nie może istnieć w oderwaniu od wartości społecznych. W erze transformacji cyfrowej, globalizacji i rosnącej świadomości społecznej coraz więcej firm deklaruje przywiązanie do idei równości, inkluzywności i przeciwdziałania dyskryminacji. Jednocześnie dane są nieubłagane: hejt i stereotypy nadal są obecne w środowisku zawodowym i mają realny wpływ nie tylko na samopoczucie jednostek, ale i na kondycję całych organizacji. Dlatego dziś, bardziej niż kiedykolwiek, potrzebujemy nowego języka, nowego podejścia – opartego na wzajemnym szacunku, solidarności i odwadze przełamywania tabu.

Hejt w pracy – przemilczana codzienność

Według badań Fundacji W zgodzie ze sobą aż co trzecia Polka doświadczyła hejtu lub dyskryminacji w miejscu pracy, najczęściej ze względu na płeć, wiek, wygląd lub macierzyństwo. Te liczby nie są tylko suchą statystyką – to realne doświadczenia kobiet, które codziennie mierzą się z mikroagresją, przerywaniem wypowiedzi, umniejszaniem kompetencji czy wręcz ignorowaniem ich głosu.

Hejt wobec kobiet w biznesie nie ogranicza się wyłącznie do biur czy sal konferencyjnych. Z badań Amnesty International i ONZ Women wynika, że kobiety-liderki najczęściej padają ofiarami mowy nienawiści w sieci, co wpływa nie tylko na ich kondycję psychiczną, ale również na aktywność zawodową i społeczną. Rezygnacja z wypowiadania się publicznie, autocenzura, a nawet wypalenie zawodowe to tylko niektóre z konsekwencji, jakie ponoszą.

Biznes a hejt – wspólna odpowiedzialność

Zjawisko hejtu w środowisku zawodowym nie dotyczy jedynie jednostek. Staje się coraz poważniejszym wyzwaniem systemowym. Badania przeprowadzone w ramach kampanii NIE HEJTUJĘ-MOTYWUJĘ pokazują, że 34% dorosłych Polaków zetknęło się z hejtem w miejscu pracy, a 25% doświadczyło go bezpośrednio w odniesieniu do swojego zakładu pracy. Co więcej, 10% respondentów przyznało, że sami byli autorami hejtu – wobec firm, współpracowników czy konkurencji.

Źródła tego hejtu są różnorodne: anonimowość w sieci (30%), negatywne doświadczenia (29%), zazdrość (25%) oraz chęć odreagowania frustracji (22%). Społeczna akceptacja dla internetowej agresji przekłada się na coraz większą bierność wobec przejawów nienawiści i utrwala przekonanie, że hejt to „normalna część” życia zawodowego.

Konsekwencje są poważne: 46% firm doświadczyło pogorszenia reputacji, 44% – strat finansowych, a aż 30% – spadku morale pracowników. Hejt przestaje być prywatnym problemem – staje się realnym zagrożeniem dla efektywności i stabilności gospodarki.

Kobiety w biznesie – między nierównością a solidarnością

Z badań wynika również, że kobiety są znacznie częściej oceniane przez pryzmat wyglądu lub życia prywatnego niż kompetencji. Nadal spotykają się z nieufnością, są częściej pomijane przy awansach czy podejmowaniu kluczowych decyzji. Mimo deklarowanej równości, szklany sufit wciąż istnieje – czasem niemal niewidoczny, ale niezwykle skuteczny.

W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera idea siostrzeństwa – pojęcia, które wciąż dla wielu jest niejasne. Jak pokazują badania: tylko 30% Polaków zetknęło się z terminem „siostrzeństwo”, a zaledwie 9% potrafi je trafnie zdefiniować. Tymczasem siostrzeństwo to postawa oparta na solidarności, wzajemnym wsparciu i lojalności między kobietami – nie jako akt obowiązku, ale jako świadomy wybór budowania wspólnoty opartej na empatii, a nie rywalizacji.

Niestety, dane są niepokojące: 61% kobiet uważa, że inne kobiety częściej hejtują kobiety, niż czynią to mężczyźni. Także 44% mężczyzn podziela tę opinię. Hejt w wykonaniu kobiet często przybiera subtelniejsze formy: komentarze na temat wyglądu, życia prywatnego, stylu ubioru. Eksperci podkreślają, że często są to mechanizmy kompensacyjne – wynikające z braku samoakceptacji, frustracji lub potrzeby uzyskania społecznej przewagi.

Strategia DEI – szansa na realną zmianę

W odpowiedzi na te zjawiska coraz więcej firm wprowadza strategie DEI – czyli działania z zakresu Diversity, Equity & Inclusion (Różnorodność, Równość, Inkluzywność). Celem DEI nie jest jedynie poprawność polityczna, lecz budowanie autentycznie sprawiedliwego i bezpiecznego środowiska pracy. To strategia, która zakłada nie tylko równy dostęp do stanowisk, ale również równość głosu, szans i godności.

Mimo wzrostu zainteresowania DEI, wciąż wiele firm bagatelizuje hejt i mikroagresję. Deklaracje o różnorodności nie wystarczą – potrzebne są konkretne działania: szkolenia antydyskryminacyjne, polityki antymobbingowe, monitoring języka komunikacji, wsparcie psychologiczne dla pracowników oraz systemowe wsparcie dla kobiet-liderek.

Dlaczego warto inwestować w DEI?

Badania przeprowadzone przez McKinsey & Company oraz Deloitte jednoznacznie wskazują: firmy, które wdrażają strategie DEI, osiągają lepsze wyniki finansowe, są bardziej innowacyjne i odporniejsze na kryzysy. Różnorodne zespoły podejmują lepsze decyzje, szybciej adaptują się do zmian i lepiej rozumieją potrzeby klientów.

Z raportu McKinsey „Diversity wins” wynika, że firmy z wysokim poziomem różnorodności płciowej w kierownictwie są o 25% bardziej rentowne niż te, które tej różnorodności nie posiadają. Inkluzywność to dziś nie luksus – to konieczność strategiczna.

Język, który buduje – nie dzieli

Walka o równość zaczyna się od słów. To one kształtują rzeczywistość, definiują relacje i budują (lub niszczą) poczucie przynależności. Musimy zrezygnować z języka rywalizacji, ironii, wykluczenia – na rzecz języka szacunku, uważności i uznania.

Potrzebujemy więcej siostrzeństwa w komunikacji, więcej odwagi, by przerywać milczenie wobec hejtu i więcej stanowczości w działaniach na rzecz równości.

Diane von Furstenberg powiedziała kiedyś: „Kobiety muszą wspierać inne kobiety. Zbyt często byłyśmy uczone, że jesteśmy dla siebie konkurencją. To czas, aby odrzucić ten schemat.”

Warto te słowa potraktować jako manifest – nie tylko kobiecej solidarności, ale też nowej kultury pracy, w której każda osoba – bez względu na płeć, wiek, pochodzenie czy doświadczenie – ma równe prawo do godności, głosu i szacunku.

Autorka: Ilona Adamska – filozof, etyk, ekspertka ds. przeciwdziałania mowie nienawiści, pomysłodawczyni kampanii Nie hejtuję-motywuję, autorka książki „Siła pozytywnego nastawienia. Jak skutecznie radzić sobie z hejtem i wzmocnić poczucie własnej wartości”. Prezeska Fundacji W zgodzie ze sobą Ilony Adamskiej.

TEKST PRZYGOTOWANY DLA MAGAZYNU „PULS BIZNESU„.